Bài viết cộng tác với afamily.vn
Bún
thang của mẹ
Anh
bạn tôi mê bún thang. Không như hàng triệu người Hà Nội khác, sáng sáng anh
chiến thắng tiếng chào mời từ hàng chục quán phở trên đường từ nhà đến sở làm,
để nghe theo tiếng thúc giục của dạ dày rẽ vào hàng bún thang. Tôi khâm phục sự
kiên cường đó của anh, vì ở Hà Nội mà không ăn phở sáng, quả thực là rất khó
khăn. Nếu được hỏi về ẩm thực Việt Nam, phở chắc chắn là món ăn được nhắc tới
nhiều nhất. Phở tràn ngập trong các tạp chí ẩm thực, được những đầu bếp hàng đầu
thế giới âu yếm gọi tên, được ca ngợi trong những nhà hàng cao cấp bậc nhất. Báo
chí và internet đưa tin: “Nếu đến Việt Nam mà không ăn phở thì quả là một thiếu
sót”
 |
|
|
Không
biết vì lẽ gì, mà bún thang lại lép vế trước phở, dù cả hai món ăn đều mang một
phong vị hấp dẫn rất riêng
biệt.
 |
|
|
Tôi
yêu bún thang vì một nhẽ giản dị: tình thân. Hà Nội có hàng ngàn quán phở ngon,
nhưng không có quán bún thang nào ăn vừa miệng tôi bằng bát bún thang hóa vàng
của mẹ ngày mùng 5 Tết. Bố tôi thường nói đùa, cái tài của bún thang là tận dụng
được hết các nguyên liệu “đầu thừa đuôi thẹo” của một cái Tết dư dả để chế biến
thành một món ăn tổng kết, tôi lấy làm phật ý lắm. Bún thang cầu kì với hơn 20
nguyên liệu khác nhau, cách chế biến cũng đòi hỏi tỉ mẩn công phu từ giai đoạn
chế nước dùng tới cung cách trình bày, nhân thang bao gồm nào là trứng gà tráng
mỏng, lườn gà xé tay dọc thớ, giò lụa thái chỉ, củ cải bóp thấu và ruốc tôm
bông. Nước dùng của bún thang lại phải là nước trong, được chắt chiu từ nước
luộc xương và tôm he, thêm một hai cánh nấm để lấy cái vị ngọt thanh chứ không
ai lại đi dùng mì chính. Ngày Tết đi chơi với lũ bạn về mệt, miệng chưa kịp vòi
đã có bà, có mẹ tay năm tay mười tất bật sắp các nguyên liệu vào bát, đủ các sắc
màu tròn xoe trên nền bún trắng, mà phải là loại bún rối sợi nhỏ chứ không thô
tháp như bún ốc đâu nhé, chan ào một muôi nước dùng nóng hổi. Gắp một miếng bún
thang, trong đó là thơm thảo của bàn tay khéo léo tỉ mẩn thái từng nguyên liệu
sao cho vừa miệng ăn, lại phải đều tăm tắp, không phân biệt được đâu là bún, đâu
là giò, đâu là trứng, thịt. Ba ngày Tết ậm ạch với bánh chưng và giò mà được
thưởng thức một bát bún nóng, cảm giác thanh nhẹ lạ thường. Một món ăn thể hiện
cả một sự tinh vi của ẩm thực Hà Nội lẫn tính cách cầu toàn của người Hà Nội đến
vậy, có lẽ nào lại được bắt nguồn từ lí do “tiết kiệm” hay sao? Cái khác biệt
giữa bún thang được bán ngoài hàng trong các khu phố cổ với bún thang nhà làm,
là mẹ tôi luôn sắp các thức quà rất ít, có khi con bún chỉ nhỏ như nắm tay trẻ
con. Mẹ tôi và các dì lý giải “Bún thang là món ăn chơi, ăn lấy ngon chứ không
ai ăn lấy no” tôi cho rằng con gái Hà Nội được dạy như thế thì nói vậy, chứ
miếng ngon mà ăn dè thì buồn mồm đến chết
mất.
Cái
tên bún thang cũng lạ. Ở Hà Nội, mà cũng chả cứ là Hà Nội, ở tất cả các vùng
miền khác, bún ăn với thức gì thì thành tên món ấy. Chả thế mà bạn bè quốc tế có
thể kể vanh vách bún cá, bún ốc, bún chả, bún mắm, bún bò, bún đậu mắm tôm … thế
nhưng đến cái món bún thang thì chịu. Đến giờ vẫn có nhiều tranh cãi về cái tên,
không rõ “thang” được mượn trong từ thang thuốc, hay từ thang trong tiếng Hán có
nghĩa là canh, mặc dù tôi cũng chả bao giờ không muốn khúc triết rằng tại sao
món ăn lại có tên như thế. Chỉ biết, tôi yêu cả phở bò lẫn bún thang. Dù sáng
dậy vẫn te tái đi tìm hàng phở ngon nhưng nếu được hỏi Đâu là món ăn đại diện
cho ẩm thực Việt, tôi sẽ không khỏi tần ngần khi nghĩ đến bát bún thang ngày
mùng 5Tết của mẹ, món ăn đặc biệt nhất đã ru ấm cả tuổi thơ
tôi.
